Günümüzde ısıtma/soğutma sektörünün bir başka deyişle
enerji sektörünün geleceğini iki temel unsur belirleyecektir. Birincisi klasik
enerji kaynakları olarak adlandırılan fosil yakıtlarının hızla tükenmekte
oluşu… Klasik enerji kaynağı olan fosil yakıtlar tükenmektedir. Klasik enerji
kaynaklarındaki azalma ve buna bağlı olarak bu enerji kaynaklarının fiyatının
gittikçe artması bizleri yeni ucuz ve çevreyi koruyan enerji kaynaklarını
bulmaya itmiştir. Bir dönem, varili 9 $ olan petrol fiyatları bugün 41 $
mertebelerindedir ve bu fiyatın bazen 150 $ sınırına yaklaştığı dönemlerde
olmuştur. Bu nedenle de enerji maliyetlerinin ısıtma soğutma sistemlerinin
seçimini ve kullanımını etkileyen en önemli parametrelerden biri olduğu
söylenebilir. Bir başka deyişle enerji maliyetlerindeki artış daha verimli cihaz
(daha az enerji sarf eden bir başka deyişle daha yüksek verimli) ve sistemlerin
kullanılması gerekliliğini doğurmuştur. İkincisi Fosil yakıtların kullanılması
sonucu ortaya çıkan çevre kirliliği ve küresel ısınma. Fosil yakıtların
yakılması sonucu ortaya çıkan ürünler (CO2 , CO, NOx, SO2,
..) insan sağlığını ve doğayı tehdit etmektedir. Kyoto anlaşması gereğince CO2
seviyelerini düşürmek isteyen ülkeler CO2 emisyon değerlerinin
düşürülmesi için tedbirler almaktadır.
Yukarıda belirtilen iki etken ışığında yapılan
çalışmalar sonucunda ilk toprak kaynaklı ısı pompasının patenti 1912 yılında
İsveç’te alındı ve (TKIP) 1950’ler de Amerika’da kullanıldı [1]. Villa
kullanımı ile başlayan sistem zamanla yüksek binalarda da kullanılmaya
başlandı. Genelde yüksek verimli ve pahalı olması nedeniyle özel bir müşteri
portföyü olan bu sistem, son 20 yılda sağladığı enerji tasarrufu nedeniyle,
artan kullanım ve ucuzlayan fiyatlarıyla hızla artan birçok farklı bir
kullanıma sahip oldu.
Bugün toprak kaynaklı ısı pompaları Avrupa
ve Amerika’da enerji tasarruf amaçlı olarak devlet ve çevre örgütlerince
tavsiye edilen bir sistem niteliğine kavuştu. Genel kullanımda ve imalatçılarda
bu 2 kıta arasında ciddi yaklaşım farkı mevcuttur; Avrupa’da ısıtma amaçlı,
genelde doğal soğutma yapan, şık dizaynda, sudan suya ağırlıklı, daha yüksek
maliyetli cihazlar, Amerika’da ise soğutma amaçlı, ısıtmada yapan, sudan havaya
ağırlıklı, yüksek adet nedeniyle daha ekonomik, görsel amaçlı olmayan cihazlar
yapılmaktadır [2]. Türkiye’de ise toprak kaynaklı ısı pompalarının kullanımı
daha ziyade enerji tasarrufuna ve soğutmaya yöneliktir. Cihazlar soğutma ve
ısıtma amaçlı kullanılmaktadır. Kullanım alış veriş merkezleri (ticari
uygulamalar) ve villa uygulamaları şeklindedir. Son üç yıl boyunca AVM deki
kullanımında yoğun bir artış olmuştur. Bu çalışmada toprak-su kaynaklı ısı
pompalarının öncelikle çalışma şekilleri, farklılıklarına ve montajına ilk
olarak ele alınıp TSKIP özellikleri ve uygulama şekilleri hakkında detaylı
bilgi verilmeye çalışılmıştır.
|